PUNKT INFORMACJI EUROPEJSKIEJ
w Bibliotece Pedagogicznej w Tarnowie
ul. Legionów 34, 33-100 Tarnów
tel/fax (0-14) 621-73-90
e-mail: bpt@bpt.edu.pl



Instytucje Unii  Europejskiej

Punkt Informacji
Europejskiej

Unia Europejska

Państwa Unii

Instytucje Unii

Edukacja

Historia Integracji




Unię Europejską charakteryzuje oryginalny system instytucjonalny, który odróżnia ją od klasycznych organizacji międzynarodowych. Państwa, które podpisały Traktaty Europejskie, uzgodniły zrzeczenie się części suwerenności na rzecz niezależnych organów reprezentujących zarazem interesy państwowe i interes wspólnotowy, powiązanych między sobą zasadą dopełniania się, z której wynika proces podejmowania decyzji.

Rada Europejska

 Na szczycie „budowli" Unii Europejskiej znajduje się Rada Europejska, która gromadzi przynajmniej raz na sześć miesięcy szefów państw lub rządów piętnastu państw Unii oraz przewodniczącego Komisji Europejskiej. Miejscem spotkań jest jedno z miast kraju, który sprawuje przewodnictwo w danym okresie.

Rada Unii Europejskiej

Rada Ministrów Unii Europejskiej Państwa członkowskie negocjują i ustanawiają prawodawstwo wspólnotowe na szczeblu Rady Unii Europejskiej, wcześniej zwanej „Radą Ministrów". W zależności od dziedzin, Rada podejmuje decyzje większością kwalifikowaną lub jednogłośnie. Aby obliczyć kwalifikowaną większość, trzeba wiedzieć, że traktaty przyznają każdemu państwu członkowskiemu Unii pewną liczbę głosów, stosownie do ich wielkości. Rada Unii Europejskiej jest głównym ośrodkiem decyzyjnym Unii. Skupia ministrów piętnastu krajów w zależności od przedmiotu zapisanego w porządku dnia, np. spraw zagranicznych, rolnictwa, przemysłu itd. Rada uchwala akty prawne. Dysponuje władzą quasi-ustawodawczą, którą dzieli się z Parlamentem Europejskim. Sprawuje także, wraz z Parlamentem, kontrolę nad budżetem. Rada uchwala układy międzynarodowe wynegocjowane wcześniej przez Komisję. Zapewnia koordynację polityki gospodarczej państw członkowskich. Przewodnictwo Rady Ministrów, a także Rady Europejskiej sprawowane jest kolejno przez każde państwo członkowskie przez pół roku.

Komisja Europejska

Rola i zadania Komisji Europejskiej czynią ją motorem procesu decyzyjnego Unii. Komisja liczy 20 członków, tzw. komisarzy, którzy pełnią swe funkcje w sposób całkowicie niezawisły. Bezstronność i zaangażowanie czynią z Komisji skutecznego i uczciwego pośrednika oraz rozjemcę w razie konfliktu interesów między państwami członkowskimi.Rada i Parlament Europejski uchwalają akty prawne na podstawie propozycji Komisji. Komisja czuwa nad przestrzeganiem prawa i nad integralnością jednolitego rynku. Polityka prowadzona w sektorach rolnictwa i rozwoju regionalnego jest zarządzana i wypracowywana przez Komisję, podobnie jak współpraca w dziedzinie rozwoju z krajami Europy Środkowej i Wschodniej, Afryki,Karaibów i Pacyfiku. Do Komisji należy czuwanie nad właściwym wdrażaniem prawodawstwa Unii w państwach członkowskich. Komisja zarządza rocznym budżetem Unii i Funduszem Strukturalnym. Siedzibą Komisji jest Bruksela

Parlament Europejski

Parlament Europejski jest demokratycznym forum, organem kontroli politycznej Unii, który uczestniczy w procesie legislacyjnym. Od czerwca 1979 roku wybierany jest w wyborach powszechnych. Liczy obecnie 626 posłów wybieranych na pięć lat. W związku z perspektywą rozszerzenia Unii Europejskiej, liczba posłów przyszłego Parlamentu została ograniczona Traktatem Amsterdamskim do 700. Parlament odbywa swe sesje plenarne w Strasburgu. Dwadzieścia komisji oraz grupy polityczne zbierają się w Brukseli. Siedzibą Sekretariatu Generalnego jest Luksemburg. Parlament wespół z Radą UE pełni funkcję legislacyjną. Uczestniczyw opracowywaniu dyrektyw i rozporządzeń wspólnotowych, wydając opinie na temat propozycji Komisji Europejskiej, która powinna je zmieniać zgodnie z sugestiami Parlamentu. Parlament dzieli z Radą również uprawnienia budżetowe. Projekt budżetu, przygotowany przez Komisję, przekazywany jest do Rady i Parlamentu.

Trybunał Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości z siedzibą w Luksemburgu, składa się z piętnastu sędziów, którym asystuje dziewięciu adwokatów generalnych. Są oni desygnowani przez rządy państw członkowskich. Ich sześcioletni mandat może być odnawiany. Rolą Trybunału jest zapewnienie poszanowania prawa według interpretacji i w realizacji traktatów. Może on zatem stwierdzić uchybienie przez któreś z państw członkowskich obowiązkom przypadającym mu na mocy traktatów i sprawdzać legalność aktów poszczególnych instytucji, a nawet je anulować. Trybunał Pierwszej Instancji - utworzony w 1989 roku i liczący piętnastu sędziów - zajmuje się zażaleniami wobec Wspólnoty wniesionymi przez osoby fizyczne lub prawne pod warunkiem odwołania się do Trybunału Sprawiedliwości.

Trybunał Obrachunkowy

Trybunał Obrachunkowy stworzony na mocy Traktatu z 22.07.1975 r. liczy piętnastu członków desygnowanych na sześć lat przez państwa członkowskie, jednomyślnie i po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Sprawdza on legalność przychodów i rozchodów Wspólnoty oraz sposób zarządzania finansami. Traktat o Unii podpisany w Maastricht podnosi Trybunał Obrachunkowy do rangi piątej instytucji Wspólnoty. Traktat Amsterdamski przyznaje mu prawo odwoływania się do Trybunału Sprawiedliwości dla obrony swoich prerogatyw i rozszerza jego uprawnienia kontrolne na fundusze zarządzane przez organizmy zewnętrzne.

Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Komitet Ekonomiczno-Społeczny wspomaga Radę i Komisję w sprawach dotyczących Wspólnot Europejskich i Euroatomu. W jego skład wchodzi 222 członków reprezentujących poszczególne dziedziny życia gospodarczego i społecznego. Rada i Komisja muszą się z nim konsultować przed podjęciem wielu decyzji (zatrudnienie, Fundusz Socjalny, kształcenie zawodowe itd.).

Komitet Regionów

Komitet Regionów został powołany do życia Traktatem o Unii. Składa się z 222 przedstawicieli społeczności regionalnych i lokalnych mianowanych przez Radę na podstawie propozycji państw członkowskich na cztery lata. Rada i Komisja konsultują się z nim w przypadkach przewidzianych w Traktacie.